W ciągu ostatnich kilku tygodni europejska polityka energetyczna i jej postrzeganie energii z paliw kopalnych uległy sejsmicznej zmianie. Pompy ciepła zawsze były niewątpliwie krytyczną technologią dekarbonizacji ciepła, nie tylko w Europie, ale na całym świecie.
Oprócz tego, że pompy ciepła mają kluczowe znaczenie dla dekarbonizacji, są postrzegane jako technologia o kluczowym znaczeniu dla zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego UE w celu zmniejszenia importu rosyjskiego gazu. W nowym sprawozdaniu projektu pomocy regulacyjnej i jego partnerów pt. "The perfect fit: Shaping the Fit for 55 package to drive a climate-compatible heat pump market" (Idealne dopasowanie: kształtowanie pakietu Fit for 55) w celu napędzania rynku pomp ciepła dostosowanego do klimatu w celu napędzania rynku pomp ciepła dostosowanego do klimatu) badano, w jaki sposób unijny pakiet Fit for 55 może przyczynić się do większego wzrostu liczby pomp ciepła i w jaki sposób w okresie przejściowym państwa członkowskie mogą stymulować działania.
Dlaczego pompy ciepła?
Podczas gdy pompy ciepła wykorzystują energię elektryczną, ciepło, które pompa ciepła przenosi do budynku, jest niewyczerpaną energią z otoczenia (powietrza, ziemi lub wody).
Pompy ciepła dostarczają znacznie więcej użytecznego ciepła niż energia elektryczna wykorzystywana do ich zasilania, co czyni je opłacalną technologią dekarbonizacji ogrzewania pomieszczeń i wody w budynkach.
Nawet pompa ciepła zasilana wyłącznie energią elektryczną wytwarzaną przy użyciu gazów kopalnych zmniejszyłaby całkowite zużycie gazu i emisję gazów cieplarnianych. Ponieważ jednak udział niskoemisyjnej energii elektrycznej w nadchodzących dziesięcioleciach będzie nadal rósł w całej Europie, podobnie jak oszczędności gazu i redukcje emisji, które przyniosą pompy ciepła.
To połączenie wydajności i zdolności do wykorzystania niskoemisyjnej energii elektrycznej wyjaśnia, dlaczego pompy ciepła odgrywają kluczową rolę w dekarbonizacji ogrzewania w budynkach, sieciach ciepłowniczych i niskotemperaturowych procesach przemysłowych w licznych badaniach ścieżki dekarbonizacji, w tym pracach Komisji Europejskiej i MAE.
Fit for 55 to kluczowy moment polityki pomp ciepła
Wiele obszarów unijnego pakietu Fit for 55 mogłoby, jeśli zostanie to zaawansowane, wspierać rozwój unijnego rynku pomp ciepła. Wniosek zawarty w dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej uniemożliwiłby zaliczanie oszczędności energii związanej z kotłami na paliwa kopalne na poczet realizacji unijnego celu w zakresie oszczędności energii, a wniosek zawarty w dyrektywie w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) nakładałby na państwa członkowskie obowiązek opracowania planów stopniowego wycofywania ogrzewania paliwami kopalnymi do 2040 r. Obie propozycje skłoniłyby państwa członkowskie do rozważenia pomp ciepła w średnio- i długoterminowym planowaniu polityki.
Zmieniona dyrektywa w sprawie opodatkowania energii oraz nowy, drugi system handlu uprawnieniami do emisji obejmujący budynki mogą potencjalnie przesunąć ogólną ekonomikę ogrzewania z paliw kopalnych na pompy ciepła i ogólnie powinny być wspierane.
Surowsze minimalne normy charakterystyki energetycznej istniejących budynków w dyrektywie w sprawie charakterystyki energetycznej budynków zapewniłyby, że zasoby budowlane byłyby bardziej wydajne i lepiej gwarantowałyby przystępne cenowo i szybkie przyjęcie pomp ciepła na dużą skalę.
Czas jest najważniejszy
Jednak wynegocjowanie pakietu Fit for 55 zajmie trochę czasu i najprawdopodobniej nie stanie się prawem do 2024 roku. Unijny plan "RePowerEU" ma na celu przyspieszenie wprowadzania pomp ciepła, w tym podwojenie wskaźnika wdrażania w ciągu najbliższych pięciu lat. Osiągnięcie tego przyspieszonego tempa zmian będzie wymagało znacznie więcej działań ze strony państw członkowskich przed wprowadzeniem nowego prawodawstwa UE.
Zakazy stosowania ciepła z paliw kopalnych są oczywistym i kluczowym środkiem politycznym. Nowe zakazy ogrzewania domów paliwami kopalnymi mogą zostać wprowadzone szybko przed osiągnięciem celu UE na 2030 r. Rozbudowa infrastruktury gazowej w obliczu kryzysu klimatycznego i gazowego jest ewidentnie bezmyślna. Nie jest to nowa polityka, ponieważ wiele krajów, w tym Holandia i Dania, już wprowadziło zakaz stosowania gazu w nowych budynkach.
Ponadto kolejnym ważnym krokiem byłoby wzmocnienie wniosku Komisji Europejskiej dotyczącego nowych norm dotyczących etykietowania energetycznego i ekoprojektu dla urządzeń do ogrzewania pomieszczeń i wody wraz z pakietami Fit for 55 – pozwoliłoby to uniknąć sprzedaży nowych, mniej wydajnych gazowych kotłów kondensacyjnych na rynku UE. Ten minimalny standard charakterystyki energetycznej powinien być połączony z zakazami ogrzewania paliwami kopalnymi z rozsądnym czasem wprowadzenia, co stanowi ostateczny cel polityki, który powinien być wyraźnie odzwierciedlony w dyrektywie w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.
W okresie przejściowym, zanim wnioski staną się prawem UE, i prawdopodobnie w dającej się przewidzieć przyszłości, rządy krajowe powinny zapewnić gospodarstwom domowym wsparcie finansowe na zakup pomp ciepła, przy czym dotacje będą prostą, wypróbowaną i przetestowaną opcją.
Potrzeba więcej
Przejście na ogrzewanie niskoemisyjne do 2050 r. już miało być wyzwaniem. Oprócz obecnie proponowanych środków polityki w zakresie pomp ciepła potrzebna jest dokładna koordynacja dekarbonizacji ciepła ze szczebla międzynarodowego na lokalny. Taka koordynacja musi uwzględniać sposób, w jaki renowacje budynków pod kątem efektywności energetycznej przebiegają wraz z wprowadzaniem pomp ciepła i większą liczbą lokalnych inwestycji wokół sieci ciepłowniczych.
Jest ogromna ilość do zrobienia i bardzo mało czasu. Rosyjska wojna z Ukrainą i związany z nią kryzys gazowy dodaje krótkoterminowy imperatyw, który skupił umysły na przyszłości ogrzewania.
Obecnie wyzwaniem jest szybkie opracowanie polityki na szczeblu krajowym, która doprowadzi do natychmiastowych zmian, przy jednoczesnym zapewnieniu, że uzgodnione zostanie solidne dopasowanie do 55 pakietów, aby zapewnić strukturalne odejście od ogrzewania paliwami kopalnymi w przyszłości. Niewątpliwie powinniśmy byli zacząć to wcześniej. Ale teraz, bardziej niż kiedykolwiek, nie ma takiego czasu jak obecnie, aby działać, a nasze sprawozdanie może być przydatnym przewodnikiem dla decydentów.
Źródło: euractiv.com
