ERU to średnia powierzchnia nieprzepuszczalna działki mieszkalnej dla domu jednorodzinnego w danej jurysdykcji, którą można określić na podstawie losowego doboru próby w obrębie tej jurysdykcji i która opiera się na zasadzie „zanieczyszczający płaci". Zwiększenie powierzchni nieprzepuszczalnej powoduje większy odpływ wody deszczowej, który jest przyczyną powodzi, erozji i problemów z jakością wody. Gminy często obliczają wartość reprezentatywną dla odpływu z ich nieruchomości mieszkalnych. Dokonuje się tego poprzez pomiar powierzchni nieprzepuszczalnej na próbie typowych działek z zabudową jednorodzinną w celu określenia średniej powierzchni mierzonej w metrach kwadratowych. Wartość ta stanowi jednostkę ERU.
ERU stanowi podstawową jednostkę rozliczeniową. Nieruchomości o bardzo małej powierzchni nieprzepuszczalnej mogą być obciążane ułamkiem jednostki ERU, natomiast nieruchomości o dużej powierzchni nieprzepuszczalnej mogą być obciążane wieloma jednostkami ERU. Gminy biorą pod uwagę wiele czynników przy ustalaniu bazowej stawki rozliczeniowej za ERU, ale podstawowy proces obejmuje dwa etapy: zsumowanie powierzchni nieprzepuszczalnych dla każdej nieruchomości w gminie i podzielenie tej liczby przez obliczoną wcześniej wielkość ERU, aby określić całkowitą liczbę ERU na swoim obszarze usług, a następnie podzielenie szacunkowego rocznego budżetu na wodę deszczową przez całkowitą liczbę ERU, aby dowiedzieć się, ile należy zapłacić za ERU, aby pokryć roczne koszty wody deszczowej. Prawo stanowe zabrania gminom pobierania opłat wyższych niż ta kwota.
Podstawowa stawka ERU = całkowite przewidywane wydatki na wodę deszczową / liczba jednostek ERU w gminie
Na przykład, jeśli centrum handlowe posiada 3,4 ERU powierzchni nieprzepuszczalnej, opłata zostanie obliczona przez pomnożenie opłaty za jeden ERU przez 3,4. Celem wprowadzenia jednostki ERU jest stworzenie standardowej jednostki miary, którą można zastosować do wszystkich nieruchomości w mieście.
Mimo że jest to rozwiązanie mniej pracochłonne dla gminy, opłata ryczałtowa nie odzwierciedla wpływu każdej działki na wodę deszczową. Opłata ryczałtowa jest opłatą stałą, w której każda działka jest obciążona opłatą w podobnej wysokości, niezależnie od charakterystyki nieruchomości i tego, w jakim stopniu przyczynia się ona do odpływu wody. Pod tym względem opłata ryczałtowa może wydawać się niesprawiedliwa.
Tasca i in. (2019)[1] opracowali opłatę za wodę deszczową w oparciu o system ERU w Santo Amaro da Imperatriz, małym mieście w południowym regionie Brazylii. Uproszczona jednostka ERU opiera się na wielkości powierzchni nieprzepuszczalnej, a opłata uwzględnia koszty eksploatacji i utrzymania, poza tym posiada jedną klasę rozliczeniową. Wartość uproszczonej jednostki ERU (294,32 m2) była zbliżona do średniej powierzchni nieprzepuszczalnej w Stanach Zjednoczonych (269,42 m2) i odpowiadała 0,25 € za metr kwadratowy, co mieściło się w zakresie opłat stosowanych w innych krajach. Metoda ta okazała się być wykonalną i szybką techniką finansowania usług związanych z wodą deszczową, a jej prostota pozwala na zastosowanie jej w różnych lokalizacjach. Autorzy podkreślili również potrzebę rozpoczęcia dyskusji na temat metod projektowania opłat za wodę deszczową w środowisku akademickim, która wciąż jest oczekiwana.
Opłaty za wodę deszczową powinny być ustalone na tyle wysoko, aby pokryć pełny koszt funkcjonowania programów zarządzania wodą deszczową. Miasta planujące wprowadzenie opłat za deszczówkę mogą podjąć kroki w celu uniknięcia niedoborów fiskalnych poprzez ustalenie od samego początku opłat za deszczówkę na właściwym poziomie. Ponadto miasta, które już ustanowiły opłaty za wodę deszczową, powinny regularnie dokonywać ponownej oceny adekwatności swoich stawek (NRDC, 2018)[2].
Aby zapewnić, że opłata jest możliwie najbardziej sprawiedliwa, gminy powinny tak skonstruować opłaty za wodę deszczową, aby obejmowały one wszystkie rodzaje nieruchomości, w tym nieruchomości rządowe. Ponieważ opłata za wody opadowe jest opłatą pobieraną od użytkownika, a nie podatkiem, podmioty zwolnione z podatku również muszą wnosić swój sprawiedliwy udział. Podsumowując, struktura opłat powinna obejmować wszystkie nieruchomości, które odprowadzają wodę deszczową do kanalizacji lokalnej i zbiorników wodnych.
Wprowadzenie nowej opłaty za wodę deszczową wymaga wcześniejszego planowania, badań i informowania. Proaktywne i pozytywne komunikaty powinny stanowić główny element strategii gminy w zakresie wprowadzenia opłaty za wodę deszczową.
Obniżenie opłat za wodę deszczową dzięki rabatom
Jednym ze sposobów na złagodzenie sprzeciwu społecznego wobec opłaty za wodę deszczową (która nadal jest postrzegana przez niektórych jako kolejny podatek do zapłacenia!) jest oferowanie zachęt w postaci rabatów (zniżek) na środki służące zagospodarowaniu wody deszczowej na miejscu i wdrażaniu zielonej infrastruktury. Takie podejście uzupełnia i wspiera rosnący trend w zarządzaniu wodą deszczową w kierunku zdecentralizowanych środków kontroli w celu zmniejszenia przepływu wody deszczowej do kanalizacji zbiorczej lub zielonej infrastruktury (Kertesz i in., 2014)[3].
Opłata za wodę deszczową może zostać zmniejszona dzięki rabatom na wodę deszczową. Wiele gmin oferuje zachęty finansowe, które nakłaniają do budowy obiektów o mniejszej powierzchni nieprzepuszczalnej powodującej odpływy po opadach. Będzie to sprzyjać innowacyjnym podejściom do finansowania deszczówki, takim jak bezpośrednie dotacje lub zachęty dla prywatnych właścicieli nieruchomości do gospodarowania własną wodą deszczową na miejscu.
Właściciele nieruchomości, którzy wdrożą zatwierdzone praktyki i środki mające na celu zmniejszenie powierzchni nieprzepuszczalnej, takie jak usuwanie takiej warstwy nieprzepuszczalnej, budowa ogrodów deszczowych, ustawianie beczek i zbiorników na wodę deszczową, zazielenionych rowów, zielonych dachów i innych środków służących zagospodarowaniu wody deszczowej na miejscu, mogą kwalifikować się do długoterminowych lub stałych obniżek opłat za wodę deszczową. Dzięki tym rozwiązaniom można zmniejszyć ilość wody deszczowej odpływającej z posesji i/lub oczyścić ją, żeby poprawić jej jakość.
Niniejszy artykuł powstał w ramach projektu City Water Circle (CWC) programu Interreg CENTRAL EUROPE.
[1] Tasca, F.A., Finotti, A. & Goerl, R.F. (2019) A stormwater user fee model for operations and maintenance in small cities. Water Science & Technology 79 (2)
[2] NRDC (2018) Making it rain: Effective stormwater fees can create jobs, build infrastructure and drive investment in local communities. Natural Resources Defense Council (NRDC) Issue Brief April 2018 (IB: 18-03-A)
[3] Kertesz, R., Schuster, W. & Green, O.O. (2014). Modeling the hydrologic and economic efficacy of stormwater utility credit programs for US single family residences. Water Science & Technology 70 (11):1746-1754
