Gdy negocjatorzy zbierają się na tegoroczną konferencję klimatyczną w Bonn, muszą bardziej skupić się na ustaleniu globalnego celu przystosowania świata do zmian klimatycznych, co jest znane jako adaptacja.
Jak dotąd globalne wysiłki na rzecz adaptacji miały charakter reaktywny i stopniowy z dwóch kluczowych powodów. Jednym z nich jest znaczny niedobór środków finansowych na adaptację, a drugim spychanie tych kwestii na boczny tor w wielostronnych programach klimatycznych.
Adaptacja do zmiany klimatu to pilny, międzypokoleniowy problem – mający nieproporcjonalny wpływ na wrażliwe społeczności na Globalnym Południu. Odkrywczym przykładem jest kontynent afrykański, gdzie kraje walczą z jednym ekstremalnym zjawiskiem pogodowym po drugim.
Pomimo udziału w światowych emisjach poniżej 4 procent , kontynent już teraz boryka się z nieproporcjonalnymi skutkami klimatycznymi. Modele klimatyczne przewidują, że skutki w Afryce będą coraz poważniejsze i częstsze, a duże części kontynentu ocieplą się dwukrotnie szybciej niż globalnie , co doprowadzi do bardziej ekstremalnych zjawisk pogodowych.
Każdy stopień ocieplenia będzie miał konsekwencje dla produkcji żywności i bezpieczeństwa żywnościowego, źródeł utrzymania, dostępu do wody, zdrowia, ubóstwa i nierówności, konfliktów i nie tylko. Tylko w 2022 roku ekstremalne zjawiska pogodowe zabiły około 4000 osób i dotknęły kolejne 19 milionów ludzi w Afryce.
Na początku tego roku Cyclone Freddy pozostawił po sobie falę zniszczeń w Malawi, Mozambiku i Madagaskarze, podczas gdy ostatnia seria gwałtownych powodzi spowodowała śmierć setek ludzi i tysiące przesiedleńców we wschodniej Ugandzie, Rwandzie i Kongo. Te śmiercionośne zjawiska pogodowe wysyłają jasny komunikat – pilne jest zwiększenie skali przystosowania się do zmiany klimatu i zwiększenia odporności w Afryce.
Inwestowanie w transformacyjne środki kierowane przez społeczność to pierwszy krok do zwiększenia skali przystosowania się do zmiany klimatu. Środki te są wyjątkowe, ponieważ często są rozwiązaniami kontekstowymi, ukierunkowanymi na lokalne realia, które pomagają chronić ludzi, społeczności i ekosystemy poprzez budowanie społecznej i ekologicznej odporności na ekstremalne zjawiska pogodowe.
Na kontynencie afrykańskim rozwiązania adaptacyjne kierowane przez społeczność, takie jak agroekologia , suwerenność żywnościowa , odtwarzanie lasów i inne , już istnieją, szczególnie na poziomie lokalnym i lokalnym.
Agroekologia jest uważana za transformacyjną, ponieważ napędza zmianę systemu poprzez kwestionowanie dynamiki władzy leżącej u podstaw systemu żywnościowego, oddając władzę i kontrolę z powrotem w ręce rolnika.
Jako zestaw praktyk, agroekologia przynosi liczne dodatkowe korzyści, od umożliwienia rolnikom wzmocnienia odporności ich gospodarstw na ekstremalne zjawiska pogodowe, po ochronę różnorodności biologicznej, zwiększenie produkcji żywności i suwerenności żywnościowej oraz przywrócenie żyzności gleby.
Podobnie zwiększanie finansowania i inwestycji w lokalną adaptację do zmian klimatu nie tylko buduje odporność, ale jest również znacznie bardziej opłacalne niż reaktywne płacenie za poważne kryzysy i reagowanie na nie. Badania szacują, że działania adaptacyjne do klimatu w afrykańskim rolnictwie i systemach żywnościowych prawdopodobnie będą kosztować mniej niż jedną dziesiątą braku działań – innymi słowy, koszt działań wynosi 15 miliardów dolarów w porównaniu z 201 miliardami dolarów rocznie, jeśli nie zostaną podjęte żadne działania.
Główną przeszkodą dla krajów i społeczności afrykańskich rozwijających zdolności adaptacyjne i zwiększających odporność jest znaczna luka w finansowaniu adaptacji. W obecnej sytuacji Afryka będzie musiała stawić czoła niedoborowi 265 miliardów dolarów w finansowaniu działań adaptacyjnych do 2030 r. Aby zaradzić i spłacić istniejące zadłużenie związane z przystosowaniem się do zmiany klimatu, osoby najbardziej odpowiedzialne za kryzys klimatyczny ponoszą moralną odpowiedzialność za drastyczne zwiększenie finansowania adaptacji dla krajów afrykańskich.
Jeśli tego nie zrobią, wrażliwe i znajdujące się na pierwszej linii frontu społeczności w całej Afryce i ogólnie na Globalnym Południu będą nadal ponosić ciężar kryzysu klimatycznego – kryzysu, którego nie wywołały.
Jak podkreśla ostatni raport , potrzebujemy politycznej reakcji na Cop28, która szybko prześledzi globalne działania na rzecz klimatu i przywróci nas na właściwe tory do osiągnięcia celów Porozumienia Paryskiego.
Jako jeden z czterech filarów, raport wzywa do nadania wyższego priorytetu adaptacji, która koncentruje się na ludziach i zapewnia środki do życia.
Aby wsparcie w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu było naprawdę transformacyjne w kontekście afrykańskim, dostęp do platform decyzyjnych, zasobów, inwestycji i finansów musi obejmować i docierać do lokalnych społeczności afrykańskich najbardziej dotkniętych kryzysem klimatycznym. Skoncentrowane na ludziach, oparte na prawach podejście, które chroni społeczności i różnorodność biologiczną, musi być centralnym punktem tych nadchodzących negocjacji i decyzji klimatycznych.
