Kluczowe przepisy pakietu "Fit For 55" (który został zainicjowany przez Komisję Europejską w lipcu 2021 r. i ma zapewnić realizację unijnego celu klimatycznego na 2030 r.) osiągnęły dziś krytyczny kamień milowy. Na posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europejskiego głosowano nad sprawozdaniami dotyczącymi unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS), w tym nad wnioskiem dotyczącym nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji dla transportu drogowego i budynków (ETS2), rozporządzeniem w sprawie wspólnych starań o ograniczenie emisji (ESR - określającym krajowe cele klimatyczne) oraz rozporządzeniem w sprawie użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF).
System handlu emisjami
W burzliwym głosowaniu nad zmianą systemu ETS upadły ważne elementy zwiększające ambicje unijnego rynku emisji dwutlenku węgla w stosunku do propozycji Komisji, a także próby szybszego niż proponowała Komisja stopniowego wycofywania darmowych pozwoleń na emisję zanieczyszczeń dla przemysłu. W dramatycznym momencie większość eurodeputowanych odrzuciła mocno złagodzony raport, odsyłając go do ponownych negocjacji w komisji ds. środowiska.
Co dalej? Po odrzuceniu raportu o systemie handlu emisjami na sesji plenarnej, wraca on teraz do komisji ds. środowiska w celu ponownego wypracowania realnych kompromisów w kluczowych kwestiach; dokładny harmonogram nie jest znany.
Mimo że najgorszy scenariusz został zażegnany, nadal pozostaje pod znakiem zapytania zaangażowanie UE w działania na rzecz klimatu. Parlament Europejski stracił szansę, by stać się wyraźnym orędownikiem ochrony ludzi i planety oraz bronić celu 1,5 st. C wyznaczonego w Porozumieniu Paryskim. Teraz Komisja Ochrony Środowiska musi przejąć inicjatywę i przedstawić pakiet Fit for 55, który będzie odpowiedni do walki z kryzysem klimatycznym, nie poddając się presji lobby przemysłowego.
"Dziś Parlament Europejski niemal zaprzedał ochronę klimatu żądaniom wielkich trucicieli. To sygnał alarmowy - europosłowie muszą ponownie przeanalizować swoją lojalność wobec Porozumienia Paryskiego i zdecydować, czy słuchać lobbystów przemysłowych, czy działać w obliczu kryzysu klimatycznego. Czasu jest coraz mniej." - Klaus Röhrig, koordynator ds. polityki klimatycznej i energetycznej UE, Climate Action Network (CAN) Europe
Rozporządzenie w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego (ESR)
"Nie było wielkich niespodzianek, ale wiele rozczarowań, ponieważ rozporządzenie jest nadal znacznie poniżej poziomu ambicji potrzebnego do osiągnięcia celu 1,5. Teraz do poszczególnych krajów należy podniesienie poprzeczki i udowodnienie, że są gotowe do poprawy krajowych zobowiązań klimatycznych i realizacji, co przyniesie korzyści całemu społeczeństwu." - Brigitta Bozsó, ekspert ds. polityki klimatycznej, Climate Action Network (CAN) Europe
Kontekst: Parlament Europejski zapalił dziś zielone światło dla sprawozdania w sprawie rozporządzenia dotyczącego wspólnego wysiłku redukcyjnego, bez żadnych odstępstw od sugestii Komisji Ochrony Środowiska. Próbując osiągnąć kompromis, zrezygnowano z wielu ambitnych poprawek podczas negocjacji w komisji, więc na sesji plenarnej nie doszło do wstrząsów. Sprawozdanie zawiera kilka dobrych elementów, ale ogólnie rzecz biorąc, Parlament Europejski stracił ważną okazję do znacznego ulepszenia propozycji Komisji w sprawie klimatu. Bez wyższych celów, silnych środków zgodności i usunięcia wszystkich pozostałych luk w ESR ryzykujemy, że nie uda nam się osiągnąć celu klimatycznego na rok 2030.
Użytkowanie gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwo (LULUCF)
"Parlament przyjął wiele drobnych poprawek, ale ponownie nie był wystarczająco odważny, by podjąć naprawdę duże kroki, których wymaga obecna sytuacja ekologiczna. Przyroda może nam pomóc zarówno w walce z kryzysem klimatycznym, jak i z kryzysem bioróżnorodności, ale wymaga to pilnych i drastycznych zmian w sposobie traktowania naszych lasów i ziemi." - Ulriikka Aarnio, ekspert ds. klimatu i polityki użytkowania gruntów, Climate Action Network (CAN) Europe
Kontekst: Dziś europosłowie poprawili propozycję Komisji na kilka sposobów. Różnorodność biologiczna została uwzględniona w sposób bardziej poważny, wiele luk prawnych zostało załatanych, a przepisy wzmocnione. Niestety, na sesji plenarnej nie udało się poprzeć stanowiska Komisji Ochrony Środowiska w sprawie zwiększenia celu głównego na rok 2030 i wyznaczenia konkretnych celów dla problematycznych sektorów lądowych.
Na dzisiejszym posiedzeniu plenarnym uzgodniono przejście do rozmów trójstronnych w sprawie ESR i LULUCF. Równocześnie w Radzie UE kontynuowane są negocjacje w sprawie tych aktów prawnych, a na 28 czerwca zaplanowano posiedzenie ministrów środowiska, na którym ma zostać osiągnięte porozumienie ogólne.
