Rosyjska inwazja na Ukrainę pokazuje (po raz kolejny) potrzebę przyspieszenia przez Europę odejścia od uzależnienia od paliw kopalnych w kierunku niezależności energetycznej w pełni opartej na odnawialnych źródłach energii. Pakiet Fit For 55 jest centralną częścią średnio- i długoterminowego rozwiązania tego kryzysu. Zwiększa to niezmienny alarm naukowców o pilnej potrzebie zintensyfikowania naszych działań przeciwko kryzysowi klimatycznemu. Najnowszy raport IPCC pokazuje, że zmiany klimatu zachodzą w przyspieszonym tempie, stwierdzając, że "wzrost ekstremalnych warunków pogodowych i klimatycznych doprowadził do nieodwracalnych skutków, ponieważ systemy naturalne i ludzkie są wypychane poza ich zdolność do adaptacji". Dowody naukowe po raz kolejny pokazały, że ludzkość stoi przed wieloma wyzwaniami, a pogarszające się warunki życia na naszej planecie mogą szybko zdestabilizować społeczeństwa.
- Musimy jeszcze bardziej przyspieszyć transformację energetyczną, oszczędność energii i dekarbonizację UE w odpowiedzi na rosyjską inwazję. Pakiet klimatyczno-energetyczny "Fit for 55" zapewnia kluczowe narzędzia przyspieszające proces transformacji energetyki i nie należy opóźniać trwających negocjacji. Szybkie postępy w negocjacjach stwarzają wyjątkową szansę utorowania drogi do wyższych celów w zakresie klimatu i energii na 2030 r. zgodnie z celami porozumienia paryskiego, które – wraz z solidnymi strategiami politycznymi i środkami – może skutecznie i znacząco zwiększyć niezależność energetyczną UE w perspektywie średnio- i długoterminowej.
- Jednocześnie należy zapewnić, aby środki podejmowane przez kraje europejskie i UE, zwłaszcza te dotyczące perspektyw krótkoterminowych, nie zagrażały odpornej na zmianę klimatu, odnawialnej i przystępnej cenowo przyszłości energetycznej dla wszystkich, unikając za wszelką cenę rozbudowy infrastruktury paliw kopalnych z efektem lock-in lub innymi fałszywymi rozwiązaniami.
CAN Europe wzywa ministrów UE do pilnego opracowania ambitnego, solidnego i sprawiedliwego prawodawstwa poprzez ulepszenie wniosków Komisji dotyczących pakietu Fit For 55 i wspólnego osiągnięcia redukcji emisji, które znacznie wykraczają poza cel co najmniej 55% redukcji emisji netto do 2030 r. do co najmniej 65%.
W obecnym kryzysie klimatycznym należy natychmiast podjąć odważne działania, jak ujawnił niedawno nowy raport IPCC. UE powinna to zrobić, szacując i zwiększając ambicje pakietu legislacyjnego "Fit for 55" zgodnie z ograniczeniem wzrostu temperatury do 1,5°C. Obecny cel UE zakładający redukcję emisji netto o co najmniej 55 % nie wystarczy. Ograniczenie emisji ma kluczowe znaczenie dla odejścia od niebezpiecznych paliw kopalnych i eksporterów, a jednocześnie ma kluczowe znaczenie dla rozwiązania kryzysu klimatycznego, zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i ochrony ludzi przed gwałtownym wzrostem cen.
UE i państwa członkowskie powinny zwiększyć ambicje klimatyczne, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo energetyczne, w tym poprzez pakiet legislacyjny "Fit for 55" w zakresie klimatu i energii. Jego integralność i ambicje powinny być cenione i wzmacniane, zwłaszcza w nadchodzących kluczowych momentach politycznych, takich jak zbliżające się głosowania w Parlamencie Europejskim w maju/czerwcu/lipcu oraz podczas dyskusji między państwami członkowskimi.
Reakcja na zapowiedź"REPowerEU": Chociaż plan Komisji Europejskiej "REPowerEU" jest krokiem we właściwym kierunku, nie wystarczy szybko położyć kres importowi paliw kopalnych z Rosji do UE ani ogólnie wycofać się z paliw kopalnych. Znaczne przyspieszenie oszczędności energii i odnawialnych źródeł energii wymaga uruchomienia na pełną skalę wszystkich funduszy UE w celu przezwyciężenia kryzysu klimatycznego, ochrony konsumentów przed wzrostem cen i osiągnięcia niezależności energetycznej od niestabilnych regionów.
Transfomracja sprawiedliwa społęcznie
Oczywiste jest, że nieodpowiednie działania w zakresie zmian klimatu zagrażają osobom najbardziej narażonym w Europie i za granicą - musimy zapewnić, że działania w dziedzinie klimatu wspierają sprawiedliwość społeczną. UE będzie musiała stawić czoła coraz wyższym kosztom wpływu na klimat, ponoszonym głównie przez osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji, jeżeli pójdzie drogą bezczynności lub niewystarczających działań w kierunku kryzysu klimatycznego. Dlatego też CAN Europe wzywa UE do zintensyfikowania działań w dziedzinie klimatu zgodnie z celem 1,5 porozumienia paryskiego, aby uniknąć stale rosnących kosztów zmian klimatu dla obecnych i przyszłych pokoleń.
W negocjacjach w sprawie pakietu unijni decydenci muszą zadbać o to, by transformacja była sprawiedliwa społecznie. Wymaga to zdecydowanych zobowiązań ze strony rządów państw członkowskich i decydentów politycznych w celu skutecznego rozwiązania problemu ubóstwa, w szczególności ubóstwa energetycznego i w zakresie mobilności, oraz zmobilizowania wystarczających zasobów, między innymi za pośrednictwem silnego Funduszu Na rzecz Klimatu Społecznego (SCF) przeznaczonego na wspieranie transformacji słabszych społeczności i obywateli.
Jednocześnie konieczne jest zapewnienie sprawiedliwego podziału wysiłków w społeczeństwie i sektorach oraz to, aby ci, którzy w największym stopniu przyczyniają się do kryzysu, robili więcej, aby z nim walczyć. Do tej pory przemysł, w szczególności duzi zanieczyszczający, był głównie chroniony przed płaceniem ceny emisji dwutlenku węgla (w formie bezpłatnych uprawnień), chociaż był głównym czynnikiem przyczyniającym się do całkowitych emisji w UE. Aby transformacja była sprawiedliwa, należy położyć kres rozdawaniu bezpłatnych pozwoleń na zanieczyszczenia dużym trucicielom.
System handlu uprawnieniami do emisji (ETS)
Obecny wzrost cen energii jest w przeważającej mierze spowodowany kryzysem cen gazu kopalnego, zaostrzonym przez rosyjską inwazję na Ukrainę. Niedopuszczalne byłoby zrzucanie winy za wzrost cen konsumpcyjnych na unijny rynek uprawnień do emisji dwutlenku węgla, zwłaszcza że ceny ETS są dość niestabilne od początku wojny. Wręcz przeciwnie, ambitny i silny unijny rynek uprawnień do emisji dwutlenku węgla jest kluczowym narzędziem przyspieszającym przejście do niezależności UE od paliw kopalnych. Jednocześnie oczywiste jest, że państwa członkowskie muszą zwiększyć wsparcie dla gospodarstw domowych o niskich dochodach, aby przetrwać skutki obecnego kryzysu dla cen energii i cen konsumpcyjnych. Jednak zamiast podważać ambicje systemu, decydenci polityczni muszą zapewnić, aby dochody z ETS były w pełni wykorzystywane na inwestycje w czystą energię i sprawiedliwą transformację poprzez specjalne wsparcie dla wrażliwych społeczności.
Aby dostosować się do celu 1,5°C, system handlu emisjami powinien osiągnąć co najmniej -70 % emisji do 2030 r. w porównaniu z poziomami z 2005 r. Należy to osiągnąć poprzez jednorazowe obniżenie pułapu, znacznie bardziej niż zaproponowała Komisja, oraz zwiększenie liniowego współczynnika redukcji (LRF).
ETS2
Chociaż popieramy wzmocnienie cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla i stosowanie zasady "zanieczyszczający płaci", mamy poważne obawy co do obecnego wniosku Komisji w sprawie nowego systemu handlu emisjami w transporcie drogowym i budownictwie. Bardzo ważne jest, aby dyskusje na temat ETS2 były kontynuowane w konstruktywnym duchu w celu zapewnienia ogólnej ambicji i integralności pakietu. W związku z tym CAN Europe wzywa do wprowadzenia szeregu odpowiednich zabezpieczeń środowiskowych i społecznych, które należy utrzymać, jeśli ETS2 posunie się naprzód.
Rozporządzenie w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego
Obecny wniosek Komisji podnosi ogólny cel UE w zakresie redukcji emisji z 30 % do 40 % do 2030 r. (w porównaniu z poziomami z 2005 r.). Pomimo poprawy, nadal jest on daleki od dostosowania do celu porozumienia paryskiego, dla którego do 2030 r. w sektorach ESR potrzebne byłoby co najmniej 50 % ogólnych cięć emisji (w porównaniu z poziomami z 2005 r.).
Dzięki odpowiednim narzędziom, komunikacji i inwestycjom państwa członkowskie mogą rozpocząć wczesną dekarbonizację w sektorach ESR, aby osiągnąć szybkie rezultaty (zmniejszenie zużycia energii i emisji), które również przyczyniają się do osiągnięcia celu niezależności energetycznej oraz bardziej pokojowego i zrównoważonego społeczeństwa w Europie.
Użytkowanie gruntów, zmiana użytkowania gruntów, leśnictwo (LULUCF)
Przegląd rozporządzenia w sprawie LULUCF jest szansą na złagodzenie zarówno kryzysu klimatycznego, jak i kryzysu różnorodności biologicznej. Najtańszym, najskuteczniejszym i najłatwiej dostępnym sposobem na zwiększenie sekwestracji dwutlenku węgla jest ochrona i odbudowa lasów, torfowisk i innych naturalnych ekosystemów.
