Do końca lutego 2022 roku Komisja zatwierdziła 22 krajowe plany odbudowy państw członkowskich UE i przeznaczyła na nie 445 mld euro. Jest jedno państwo, które nie przedłożyło jeszcze planu odbudowy – to Holandia. Poza tym dla czterech państw nie zatwierdzono jeszcze planów odbudowy. Są to: Bułgaria, Polska, Szwecja i Węgry. Z krajów, które mają zatwierdzony plan odbudowy tylko Hiszpania otrzymała dotychczas płatność zaliczkową. Wnioski o płatność złożyły jeszcze tylko cztery inne kraje.
Komisja podała, że szacowane wydatki w ramach transformacji ekologicznej wynoszą 224,1 mld euro. Komisja wykazała, że założony odsetek 37% na wydatki transformacyjne został przekroczony, a około 40% przyznanych dotychczas środków spełnia kryteria ekologiczne. Kraje o najwyższym udziale wydatków na klimat to Luksemburg (61 proc. wydatków), Austria i Dania (59 proc.), Malta (54 proc.), Finlandia i Belgia (50 proc.). Grecja, Włochy i Łotwa, państwa członkowskie o najniższym udziale wydatków, spełniają zaledwie minimalny próg 37%.
Lwia część środków przeznaczonych na transformację ekologiczną (177,4 mld euro) została przeznaczona na projekty związane z klimatem, a mniejsze kwoty zainwestowano w zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza, gospodarkę zamkniętego cyklu i ochronę różnorodności biologicznej. W ramach filaru "transformacja ekologiczna" sektorami, na które przeznacza się najwięcej środków, są zrównoważony transport (32% lub 71,3 mld euro), w ramach którego duże inwestycje dotyczą kolei, a w mniejszym stopniu ekologizacji sektora transportu wodnego i lotniczego. Dużo środków przeznaczono także na zakup niskoemisyjnych pojazdów drogowych i infrastruktury ładowania pojazdów.
Na drugim miejscu plasuje się efektywność energetyczna (29 proc. lub 64 mld euro), a następnie energia odnawialna (12 proc. lub 26,7 mld euro). Przy czym wiele planów odbudowy zdecydowało się na inwestycje w gospodarkę wodorową, na którą przeznaczono aż 9,3 mld euro. Różnorodność biologiczna, gospodarka zamkniętego cyklu, zasoby wodne i morskie oraz zapobieganie zanieczyszczeniom stanowią 13% puli przeznaczonej na zieloną transformację (28,8 mld euro), natomiast dostosowanie się do zmian klimatu (adaptacja) - 6% (12,5 mld euro).
Komentarz dr Wojciecha Szymalskiego z Fundacji Instytut na rzecz Ekorozwoju do wyników raportu: Tego, że przekroczona zostanie pula środków na transformację ekologiczną w krajowych planach odbudowy można się było spowiedziewać. Cel 37% traktowano w większości krajów jako dolny pułap wydatków ekologicznych, co już samo w sobie jest sukcesem dotychczasowej polityki Komisji Europejskiej w zakresie ochrony środowiska. Bardzo cieszy fakt, że wśród głównych wydatków jest efektywność energetyczna oraz transport. Może dzięki krajowym planom odbudowy nastąpi faktyczne odejście od paliw kopalnych w budownictwie (gaz ziemny) i transporcie (ropa naftowa), które w dużej mierze są do Europy importowane, w tym z Rosji. Niestety z mniejszym optymizmem patrzę na fakt, iż stosunkowo niewielkie w tym zestawieniu są środków na odnawialne źródła energii. Jednak może jest to rezultatem ogólnej polityki klimatycznej Unii Europejskiej, w tym systemu EU ETS, który skutecznie zwiększa koszty użytkowania paliw kopalnych, dzięki czemu więcej inwestycji z OZE staje się opłacalne rynkowo i nie musi korzystać ze wsparcia tego typu programów.
Więcej informacji w pełnym raporcie Komisji Europejskiej.
