Emisje i cele planu
Obecne cele klimatyczne Niemiec to cele zapisane w znowelizowanej niemieckiej ustawie o ochronie klimatu.
Niemcy są jak dotąd na najlepszej drodze do realizacji wyznaczonych celów sektorowych – z wyjątkiem sektora transportu i budownictwa, które są najtrudniejsze. Według prognoz Niemieckiej Federalnej Agencji Środowiska i Rady Ekspertów ds. Klimatu sektor transportu nie osiągnie swojego celu sektorowego o 3,1 mln ton ekwiwalentu CO2, podczas gdy w 2020 r. odłożył pod spodem 4,4 mln ton ekwiwalentu CO2, głównie ze względu na skutki pandemii COVID-19. W latach 2012–2019 emisje gazów cieplarnianych w sektorze transportu – z wyjątkiem 2018 r. – stale rosły. Sektor budowlany w 2021 r. przekroczy maksymalne dopuszczalne roczne emisje o 2,5 Mt ekwiwalentu CO2. Już drugi raz z rzędu sektor ten przekroczył roczny limit emisji.
Jeśli chodzi o realizację celów energetycznych – zwłaszcza w ramach nowej koalicji „sygnalizacji świetlnej” obowiązującej od grudnia 2021 r. – Niemcy prezentują obecnie dobrą podstawę do znacznego przyspieszenia ekspansji energetyki odnawialnej.
Perspektywy zmian planu
ZMIENIONE PRAWO KLIMATYCZNE – od momentu w którym przedłożono pierwszy NECP w Niemczech nastąpiły istotne zmiany związane z NECP. W następstwie orzeczenia Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z kwietnia 2021 r. niemiecka ustawa o ochronie klimatu została zrewidowana, a jej cele sektorowe zaktualizowane, tak by dojść do neutralności klimatycznej do 2045 r. (zamiast do 2050 r.). W wyniku tej rewizji „Program ochrony klimatu 2030” (przyjęty przez gabinet federalny w październiku 2019 r.) został również uzupełniony kilkoma małymi dodatkowymi środkami ochrony klimatu oraz dodatkowym programem ochrony klimatu.
Rekomendacje do zmian planu
Według ocen ekspertów, obecnie obowiązujące środki klimatyczne doprowadzą do redukcji emisji gazów cieplarnianych o 51 proc. do 2030 r. Aby zlikwidować lukę i osiągnąć 65 proc. – tak zwana „koalicja sygnalizacji świetlnej” – już wkrótce przyjmie program Klimaschutzsofort, czyli „natychmiastowy program ochrony klimatu”. Program ten – który obejmie środki urzeczywistniające nowe cele klimatyczne Niemiec – będzie kluczową i integralną częścią przyszłego NECP.
Chociaż należy zająć się emisjami ze wszystkich sektorów, bilans pokazuje, że program Klimaschutzsofort musi zająć się zwłaszcza sektorem transportu i budownictwa. Te dwa sektory mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia ogólnego celu redukcji emisji i szybkiego zakończenia uzależnienia gazowego od Rosji i innych państw autorytarnych. Przede wszystkim Niemcy potrzebują przełomu w oszczędzaniu energii i efektywności energetycznej. Trwające federalne programy subwencji na rzecz efektywności energetycznej i ogólnokrajowa kampania na rzecz oszczędności energii to pierwsze kroki, ale niewystarczające.
W budownictwie pilna jest rygorystyczna zmiana w zakresie energetyki, by określić minimalne standardy efektywności energetycznej dla istniejących budynków, a także obowiązek instalowania energii słonecznej na wszystkich odpowiednich powierzchniach (m.in.dachach). Ponadto programy dotacji powinny być ściśle dostosowane do zasady „najpierw najgorszy”. W przypadku nowych konstrukcji, normy KFW powinny być określone przez prawo.
Transport, w programie Klimaschutzsofort należy zająć się ogromnym wzrostem inwestycji w infrastrukturę kolejową, transport publiczny oraz infrastrukturę dla pieszych i rowerów. Jednocześnie należy dostosować podatek od samochodów do systemu bonus-malus, zrewidować lub znieść przywilej dla diesli, a dodatek na dojeżdżanie do pracy powinien również zostać dostosowany do pewnego rodzaju premii za mobilność. W ruchu lotniczym Niemcy potrzebują spójnej strategii ograniczania lotów krajowych i spójnego stanowiska w kwestiach różnych instrumentów fiskalnych.
Ogólnie rzecz biorąc, federalna ustawa o ochronie klimatu nie powinna być rozwadniana. Zamiast tego Niemcy muszą dalej rozwijać ustawę, zarówno pod względem lepszego dopasowania do europejskich ram prawnych, jak i stworzenia bezpośredniego powiązania z krajową ustawą o handlu emisjami dwutlenku węgla (BEHG). Rezolucje w sprawie cen CO2 muszą być przestrzegane i ewentualnie poprawiane. Jednocześnie należy wprowadzić premię klimatyczną/mechanizm rekompensaty pieniężnej za klimat
Autor: Audrey Mathieu, Germanwatch
Informacja krajowa z raportu "Bilans i planowanie na przyszłość: Krajowe plany energetyczno-klimatyczne jako narzędzie do osiągnięcia bezpieczeństwa klimatycznego i energetycznego." (język angielski) przygotowaniego w ramach projektu LIFE_UNIFY dofinansowanego z instrumentu finansowego LIFE Komisji Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
