W ostatnich latach energia węglowa w Europie była tradycyjnie zastępowana przez odnawialne źródła energii i gaz ziemny, paliwo kopalne, które emituje około połowy emisji dwutlenku węgla z węgla po spaleniu w celu wytworzenia energii elektrycznej w elektrowni.
"Jednak w wyniku gwałtownego wzrostu cen gazu w drugiej połowie 2021 r. nowe odnawialne źródła energii zastąpiły gaz kopalny" - zaznaczył Ember w szóstym dorocznym Europejskim Przeglądzie Energii Elektrycznej.
Ceny gazu wzrosły o 585% w 2021 r., "Powodując jeden z największych szoków cen energii od czasu embarga naftowego OPEC z 1973 r." W konsekwencji cena wytwarzania energii elektrycznej z elektrowni gazowych wzrosła siedmiokrotnie, co doprowadziło do gwałtownego wzrostu cen energii w Europie.
W rezultacie naukowcy z Ember odkryli, że energia węglowa spadła zaledwie o 3% w latach 2019-2021, w porównaniu do 29% w dwóch poprzednich latach.
"Kryzys gazowy jest zmianą paradygmatu dla transformacji energetycznej w UE" - powiedział Charles Moore, lider ds. Europy w Ember, który wezwał do podjęcia działań w celu zapewnienia, że wycofywanie się Europy z węgla pozostanie na dobrej drodze.
"Ustawodawstwo jest jedynym sposobem zagwarantowania, że elektrownie węglowe zostaną zamknięte do 2030 r.; niestabilne ceny gazu jasno pokazały, że nie można polegać wyłącznie na siłach rynkowych" - powiedział Moore.
Dane za 2021 r. kontrastują z poprzednimi latami, kiedy produkcja energii z węgla załamała się w całej Europie z powodu szybkiego wzrostu taniej energii słonecznej i wiatrowej. W 2019 r. produkcja węgla w UE zmniejszyła się o prawie jedną czwartą, co jest jednym z najbardziej gwałtownych spadków odnotowanych do tej pory.
Ale tego rodzaju liczby nie są już widoczne w przeglądzie energii elektrycznej Ember 2021.
Według raportu paliwa kopalne – węgiel i gaz – spadły do 37 proc. produkcji energii elektrycznej w UE w 2021 r., ledwo spadając z 39 proc. udziału osiągniętego w 2019 r. Tymczasem odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna i wiatrowa, wytwarzały 37 % energii elektrycznej w UE, a energia jądrowa 26 %.
W ciągu ostatnich dwóch lat produkcja węgla spadła w Hiszpanii (-42%) i Grecji (-43%), ale zostały one zrównoważone przez wzrosty w innych krajach, takich jak Irlandia i Polska, powiedział Ember.
"Przede wszystkim produkcja energii z węgla w Polsce wzrosła o 7% (+8 TWh) od 2019 r., ponieważ produkcja lokalna wzrosła kosztem importu z sąsiadów UE. Polska stała się nawet eksporterem energii elektrycznej od sierpnia 2021 r. po 53 kolejnych miesiącach importu" – czytamy w raporcie.
Raport Ember zaprzeczył również twierdzeniom, że odnawialne źródła energii nie dostarczyły energii podczas kryzysu gazowego, mówiąc, że wiatr i słońce ustanawiają nowe rekordy co miesiąc w drugiej połowie roku, z wyjątkiem września.
Energia wiatrowa i słoneczna osiągnęła kolejny nowy rekord w 2021 r. (547 TWh), po raz pierwszy generując więcej energii elektrycznej niż z gazu (524 TWh), pomimo niewielkiego wzrostu ze względu na niższe prędkości wiatru. W szczególności energia słoneczna kwitnie zarówno na północy, jak i na południu Europy, produkując o 27% więcej energii w 2021 r. niż w 2019 r. i podwajając się w Holandii i Hiszpanii w tym okresie.
